Willen helpen schuilt in ons allen

Iedereen is gericht op zijn eigen belang. En dat is goed; niemand kan zo goed voor ons zorgen als wijzelf. Zelfs als we anderen blij maken, doen we dat uiteindelijk omdat we er zélf beter van worden; het geeft óns een goed gevoel. Een beter gevoel, dan wanneer we alleen voor ons eigen gewin gaan. En dát lijkt steeds meer door te druppelen. Ondanks verregaand individualisme en groeiende verharding zijn er steeds meer signalen die wijzen op een andere tendens. De zachte krachten groeien! Mensen raken ervan doordrongen dat helpen gelukkig maakt. En vooral veel jongeren proberen met nieuwe initiatieven bij te dragen aan maatschappelijk welzijn en het algemeen belang.

Niet nieuw
Op zich is de behoefte anderen bij te staan niet nieuw. Hulpverleners, artsen, en professionals bij de politie en brandweer wijden er hun leven aan. Daarnaast zijn er duizenden mensen actief in vrijwilligerswerk. Nieuw is dat steeds vaker beginnende ondernemers hun nek uitsteken; zij voelen zich verwant met een maatschappelijk probleem of milieuvraagstuk en starten zakelijke projecten om zo duurzame oplossingen te vinden. Vaak spelen zij een verbindende rol tussen meerdere doelgroepen die geholpen worden met deze initiatieven. In het TV-programma Tegenlicht werden in april 2016 een aantal van dit soort initiatieven behandeld onder de noemer ‘Purpose economy’.

Betekeniseconomie
In een betekeniseconomie staat niet het behalen van economisch gewin voorop, maar sociale en ecologische winst. In Greyston Bakery bakken kansarme New Yorkers brownies en zetten hun leven weer op de rit. De supermarkt HiSbe verkoopt eerlijke duurzame producten voor betaalbare prijzen. De Land Life Company laat bomen groeien in woestijngebieden door ze in zelf ontwikkelde waterbakken te plaatsen. Dichter bij huis hervinden vrouwen via Women Inc vertrouwen en zetten, door elkaar de ondersteunen, nieuwe stappen richting betaald werk. Alle initiatiefnemers delen de wens te verbinden en willen van betekenis zijn. Zij zijn gepassioneerd, hebben een heldere missie en staan daar volledig achter. Dat werkt aanstekelijk. Dat er geld verdiend wordt is noodzakelijk, maar vaak een positieve bijkomstigheid. De ondernemer verdient een boterham en er ontstaat continuïteit, daar profiteert de gemeenschap weer van mee.

Nog meer signalen
Wie zijn oren en ogen opent hoort en ziet steeds meer hoopvolle signalen. Geluiden van gedreven mensen die het algemeen belang op het oog hebben. David van Reybrouck in zijn boek ‘Een Jihad van Liefde’, over Mohamed El Bachiri. Een metrobestuurder in Belgie die zijn vrouw verloor bij een aanslag maar liefde predikt in plaats van haat. Remco Veldhuis die in het programma De Verwondering aangeeft dat we ‘mildheid’ nodig hebben, maar ook vertelt dat we oog moeten hebben voor wat er allemaal goed gaat. Leo Bormans met zijn boeken over geluk, die zegt dat ‘andere mensen’ centraal staan. Hij pleit voor dienstbaarheid. Je wordt het meest gelukkig als je iets voor een ander kunt betekenen, maar dan door iets te doen waar je zelf blij van wordt.

Milgram experiment
Rutger Bregman heeft onlangs in de Correspondent ‘de schokexperimenten’ geëvalueerd. In deze experimenten, uitgevoerd door Stanley Milgram rond 1962, elektrocuteerden proefpersonen, mensen als jij en ik, een ‘slachtoffer’. De proefpersonen gingen hiertoe over, omdat dat gevraagd werd door een testleider die autoriteit uitstraalde. De uitkomst choqueerde de wereld en het idee dat er een ‘Hitler in ons allen schuilt’, heeft ons mensbeeld sindsdien beïnvloed. In de afgelopen decennia zijn de resultaten van het experiment opnieuw bestudeerd en nu blijkt dat Milgram de uitkomsten gemanipuleerd heeft. Het merendeel van de proefpersonen verzette zich of haakte af. En als ze zich lieten overhalen, deden ze dit omdat ze dachten bij te dragen aan een goed doel.

Dat sterkt in het geloof in het goede in mensen. ‘Er schuilt een Moeder Teresa in ons allen’, is een aanname die we momenteel wel kunnen gebruiken. Een beetje vertrouwen. Als we ons richten op de positieve ontwikkelingen kunnen we dit idee laten groeien, want wat aandacht krijgt wordt méér.

Mariska van Doorn