Ik ben geen Greta Thunberg, maar eigenlijk toch wel, want ik kan mijn boosheid niet bedwingen bij het zien van Nieuwsuur van 11 juli. In één uitzending komt klimaatonderzoeker Geert Jan van Oldenborgh aan het woord en nog geen kwartier later wordt de jongensdroom van tycoon Richard Branson belicht.
De laatste bereikt die dag met zijn raketvliegtuig Unity de ruimte. Na zijn vlucht staat hij als een klein kind te stuiteren van enthousiasme omdat hij gedurende 4 minuten de aarde van buiten de dampkring heeft mogen aanschouwen. Volgend jaar al geeft hij 600 mensen die een kwart miljoen dollar hebben neergeteld de gelegenheid hetzelfde te doen. Ruimtetoerisme! Met alle vervuiling van dien! Voor 20 juli staat de in totaal 10 minuten durende ruimtevlucht van zijn ‘concurrent’ Jeff Bezos in de planning. Ook Blue Origin, het ruimtevaartbedrijf van deze rijkste man van de aarde, gaat commerciële vluchten verzorgen.
De werkelijke kosten
Maar wie betaalt deze vluchten nou werkelijk? Niet Branson of Bezos en niet de toekomstige ruimtetoeristen. Die besteden het geld, dat geïnvesteerd zou kunnen worden in maatregelen om onze destructieve invloed op het milieu te beperken, aan een enorm vervuilende kick. Degenen die echt betalen zijn wij en vooral onze kinderen en kleinkinderen die de aarde steeds warmer zullen zien worden. Mensen die niet de middelen hebben om een airco aan te schaffen en niet in het zwembad van hun buitenhuis verkoeling kunnen zoeken. Het zijn de mensen die nu in Zuid Limburg het Maaswater hun huizen in zien spoelen. Het zijn de Amerikanen die na de Canadezen geconfronteerd worden met temperaturen van over de 50 graden Celsius. Zij zien het zeewier en schelpen ‘verbranden’ in het water. Van Oldenborgh voorspelt voor de toekomst niet veel positiefs. Rampen zullen zich in sneller tempo gaan voltrekken. Ik hoef geen voorbeelden te noemen, maar alarmerend is de melding van Kees Klomp via LinkedIn: hij wijst op een artikel in de Volkskrant van 14 juli waarin staat dat een deel van het door de mens verwoeste Amazonegebied nu zelfs meer CO2 uitstoot dan opneemt! Een ramp die zich in stilte voltrekt. We moeten nú handelen om nog erger te voorkomen. Uiteraard besef ik dat ik Branson en Bezos niet de zwarte piet kan toeschuiven. Maar ik word boos over zoveel kortzichtigheid in combinatie met zoveel rijkdom waarmee zoveel goeds gedaan zou kunnen worden.
Bewustwording
Te oordelen naar de nieuwsberichten lijken de woorden van koning Louis XV van Frankrijk – Après nous le déluge (na mij de zondvloed) – steeds meer gemeengoed te worden. Natuurlijk deugen de meeste mensen. Maar bij sommigen lijkt verharding en extremisme te ontstaan. De middelen worden schaarser, de vooruitzichten onheilspellender. Een kat in het nauw maakt rare sprongen, zoals in het geval van de genoemde heren die nietsontziend hun eigenbelang najagen. De neiging tot nationalisme, tot het gaan voor alleen de eigen groep, voor wat op ons lijkt en bij ons hoort, is nog zo’n voorbeeld. Terwijl we nu meer dan ooit een beweging naar gezamenlijkheid en inclusiviteit nodig hebben. Klimaatverandering kent geen grenzen en raakt iedereen, in toenemende mate. De moed zinkt mij soms in de schoenen. Hoe kunnen we ons allemáál bewust worden van de urgentie van het probleem? Hoe kunnen we overheden laten inzien dat de opwarming van de aarde onze allereerste prioriteit moet zijn, dat klimaatverandering minstens zo urgent is als corona, omdat ons voortbestaan ermee staat of valt? Hebben we eerst allemaal een door water of brand geruïneerd huis nodig voordat onze ogen opengaan?
Zorg voor onszelf
Onze kinderen al vroeg bewust maken van de noodzaak te leven als onderdeel van onze leefomgeving in plaats van als gebruiker? Goed idee. Vraag is of zij vroeg genoeg volwassen zijn om hun bewustzijn in praktijk te kunnen brengen. Vraag is ook of zij de hoge plaatsen kunnen verwerven vanwaar zij hun macht ten goede kunnen aanwenden en of zij op weg daarnaartoe hun idealen vast kunnen houden.
Jij en ik moeten nú handelen! Tallozen zijn ons al voorgegaan en geven het goede voorbeeld. Niet vanuit wanhoop, maar vanuit een diepgevoelde liefde voor de natuur, vanuit de behoefte bij te dragen aan de balans en het evenwicht die daarin heersen. Zij doen dat in de wetenschap dat zorg voor onze leefomgeving uiteindelijk zorg voor onszelf is, omdat alles samenhangt en interafhankelijk is. Het zijn de authentieke buitenbeentjes die op hun eigen kompas durven te varen en zich niet zoveel aantrekken van wat men vindt, van wat men verdient en van kicks. Ze zijn rijk vanbinnen.
Voorbeelden
Deze Cultural Creatives zijn te vinden in het boek ‘Niet gezwicht voor de wereld’ van Ivo Valkenbrurg en in bladen als The Optimist en New Financial Magazine. We zien ze om ons heen bezig, ook in Nederland: natuurcoach Tanja Abbas, Willem Vreeswijk, initiatiefnemer van New Financial Forum en Ron van Es, oprichter en mentor van School for Purpose Leadership. Het zijn de changemakers van Down to Earth Collective, betekeniseconomen Kees Klomp en Kaj Morel en Li An Phoa, oprichtster van ‘Drinkbare Rivieren’ die onlangs de IJssel afwandelde om aandacht te vragen voor de kwaliteit van onze rivieren en op 22 juni haar gelijknamige boek uitbracht. Een boek van vitaal belang; ook ons Twentse drinkwater schijnen we niet goed schoon te kunnen krijgen!
Overview Effect
Deze mensen gaan ons voor en laten zien dat, ondanks het feit dat overheden nog te weinig in staat zijn om samen te werken aan internationale doelen, wij een verschil kunnen maken. Want ik kies ervoor dat te geloven, liever dan mijn verontwaardiging over de weinig doordachte en destructieve activiteiten van de Bezossen en Bransons van deze wereld uit te schreeuwen. Niet in de laatste plaats omdat ikzelf nog steeds autorijd.
Ondertussen wens ik de astronauten een behouden vaart, in de hoop dat zij allen, ook de jonge Nederlander Oliver Daemen – die volgende week met Bezos meevliegt – bevangen wordt door het Overview Effect. Hij zal de aarde kunnen aanschouwen als een blauwgroen oplichtende planeet in de verder donkere kille ruimte. Dit schijnt te leiden tot het overweldigende gevoel zorg te willen dragen voor die kwetsbare bol die ons enige thuis is. Zorg die we goed kunnen gebruiken en die wat mij betreft vervolgens mag leiden tot het afschaffen van commerciële ruimtevluchten.
Foto van Bezalb Pixabay
Bezos heeft op 20 juli (na Branson) zijn ‘geslaagde’ ruimtereis gemaakt. Van geld van de gemeenschap met alle gevolgen voor de gemeenschap van dien. Doet gelukkig ook figuurlijk flink wat stof opwaaien! Duurzaamnieuws.nl plaatste m’n gewijzigde tekst.
